Çocukluktan itibaren palavra söylemenin hakikat olmadığı öğretilse de her insan yalan söyleyebilir. Yapılan araştırmalar olağan insanların günde en az 1- 2 kere palavra söylediğini göstermektedir.

Palavrası ayrıntılı olarak inceleyen araştırmacı Bryant (2008),  niyet, sonuç, yarar sağlayan kişi, doğruluk ve kabul edilebilirliğine nazaran kümelere ayırmıştır. Bryant’ın çalışmasına nazaran palavra:

Gerçek palavra: Makûs niyetli ve aldatıcıdır. Vahim sonuçlar doğurabilir. Palavra söyleyenin kendisine yararı vardır. İçinde gerçeklik barındırmaz ve kabul edilemez. Yalan söylenilen şahsa ziyanı olması, karşılıklı bağları ve itimadı zedelemesi nedeniyle palavranın olumsuz çeşidi olarak kıymetlendirilebilir.

Beyaz palavra: Hilesiz ve iyi niyetle söylenir. Oburunu ıstıraptan, kahırdan ve / yahut aksilikten kurtarma maksadıyla söylenen genel olarak diğerinin faydasını göz önünde bulunduran, gerçek olmayan sözlerdir. Sonuç zararsızdır. Karşı tarafı hami özelliği vardır. Biraz palavra biraz gerçektir (kıvırma). Kabul edilebilir niteliktedir.

Gri palavra: Niyet meçhuldür, iyi yahut makus niyetle söylenebilir. Sonucu meçhuldür yani farklı sonuçlar doğurabilir. Palavradan elde edilen yarar meçhuldür. Doğruluk seviyesi meçhuldür. Sonuç yoruma bağlıdır. Bazen iyiye bazen berbata yorumlanabilir. 

Patolojik palavra, palavra söyleme alışkanlığıdır. Psikiyatride mitomani olarak tanımlanır. Hastalığa sahip şahıslara mitoman denir. Mitomani yunanca muthos (efsane) ve latince mania (delilik) sözlerinin birleştirilmesinden meydana gelmiştir. Psikiyatride pseudologia fantastica olarak da isimlendirilmektedir. Mitomani hastaları yeteri kadar araştırılmamış ve anlaşılmamıştır.

MİTOMANİ HASTALARININ BESBELLI ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

Mitomanya hastaları palavra söylediklerinin farkında değildirler. Fikir biçimlerine ‘büyüsel düşünce’ denir. Hayal gücüyle ürettikleri niyetlerin gerçekliğine inanırlar. Çocuklarda olağan karşılanan bu durum yetişkinler için patolojiktir.

-Normal beşerler palavra söylediklerinde utanç ve suçluluk duyabilirler lakin mitomanlarda bu türlü bir durum yoktur.

-Çoğu vakit çok hoş ve etkileyici fantastik palavralar söylerler. Gerçekle fantazi iç içe geçtiğinde inandırıcı olabilirler.

-Yalan söyleyerek kendilerini kıymetli bir insan yahut kahraman üzere gösterirler.

-Çoğu vakit kendi palavralarına inanırlar.

-Eski palavralarını desteklemek için daima yeni palavralar uydururlar.

-Çoğu vakit palavra söylemenin bir hedefi olmayabilir. Yani palavra söyleyerek kar elde etmezler.

-Bazen kendilerini suçlayıcı ve ziyan verici olabilirler.

-Genel toplumda görülme oranı 1000 bireyde 1 dir. Erkeklerde ve bayanlarda eşit oranda görülür.

-Gelişimi 15-16 yaş üzere ergenlik çağından başlar ve tedavi edilmezse erişkinlik periyoduna kadar devam eder.

-Mitomani hastaları çok üstün sözel yeteneğe sahiptir.

-Mitomani hastaları gerilimli durumlardan kaçmak için palavrası kullanabilirler. Mitomanlar kendi gerçekliklerinden kopmuş insanlardır. Yüksek telaşlı durumlarda daha fazla palavra söylerler.

-Hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik ve intihal kabahatlerini işleyenler ortasında mitomanlar tespit edilmiştir. Bilhassa telefon dolandırıcılarının bu gurupta olduğu düşünülmektedir.

-Kendilerini olduğu üzere kabul edemeyen, kendine inançsız insanlardır.
Palavralarını geçmişte yaşadıkları anılar üzere anlatabilirler.

-Zamanla aile bağları bozulur.

-Sosyal yalnızlaşma onların kendilerini keşfedilmemiş yetenek olarak görmelerine neden olur.

-Bazen palavra makinasında yakalanamayabilirler. Zira başka insanların palavra makinasında verdikleri fizikî reaksiyonları vermezler.

-Mitoman kişi daima hayali senaryolar, hayali hadiseler ve şahıslar uydurur ve söylediği bu palavralara kendisi de inanır. Bu tip beşerler tüm hayatlarını bir palavranın üzerine kurmuştur.

-Mitomani hastaları hasta olduklarının farkında değildir. Bu nedenle kendiliklerinden doktora gitmezler. Birlikte yaşadıkları beşerler durumdan rahatsız olup onları doktora götürürler.

-Mitomanlar kendileriyle  övünmeye çok severler.

MİTOMANİ NASIL ORTAYA ÇIKAR?

Mitomani psikiyatrik hastalıklar sınıflandırmasında başka bir teşhis olarak geçmemektedir. Lakin kimi hastalıkların bir bulgusu olabilmektedir. Bu hastalıklar:

-Bipolar bozukluklar
-Dikkat eksikliği sendromu
-Dürtü denetim sorunları
-Madde bağımlılığı
-Sınırda kişilik
-Narsistik kişilik bozukluğu
-Takıntı bozuklukları

Mitomani hastaları üzerinde yapılan gözlemlerde kimilerinde epilepsi yahut EEG bozuklukları, geçirilmiş baş travması ve aile içinde psikiyatrik hastaların olduğu gözlenmiştir. Mitomani çoklukla kişilik gelişiminin en süratli olduğu ergenlik çağlarında başlar. Teşhis ise çoklukla 21-22 yaşlarında konur.

MİTOMANİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Tedavi, tedavi gören kişi durumunu kabul ettiğinde en iyi sonucu verir. Kişi tedaviye zorlanırsa, işbirliği yapma mümkünlüğü düşüktür. Ülkü olarak, terapideki kişi yardımın gerekli olduğuna inanacak ve değiştirmek için samimi bir uğraş gösterecektir.

Bir kişi terapistine palavra söylediğinde, tedavi sıkıntı olabilir. Terapist bir palavra yakalasa bile, kişi sahtekârlığını kabul etmeyi reddedebilir.

Mitomaninin önemli sonuçlarını en aza indirmeye ve düzeltmeye yardımcı olan 3 tıp formül kullanılabilir.

-Bilişsel tedavi: Bilişsel tedavide emel mitomanlardaki düşük öz hürmetin ve kendine güvensizliğin kökenini bulmaktır. Daha sonra tespiitler üzerine gidilir ve terapi başlar. Ferdî yada gurup tedavisi tercih edilebilir. Çiftlerin birlikte tedavisi olumlu sonuçlar verir.

-İletişim: Mitomani tedavisi orta, uzun vadeli bir iştir. Hastanın terapistine güvenmesi gerekir. Hem psikiyatrist hemde yakın aile bireyleri sabır, şefkat ve azim göstermelidirler.

-İlaç tedavisi

NTV