İzmir’de bulunan Bergama Antik Kenti‘ndeki 1800 yıllık amfi tiyatroda, gladyatör ya da yırtıcı hayvan dövüşleri üzere şovları izleyen seçkinler için isme tahsisli özel localar bulundu.

İtalya’nın başşehri Roma’nın simgesi tarihi yapı Kolezyum‘un gibisi olarak arkeoloji dünyasının dikkatini çeken Bergama Amfi Tiyatrosu‘ndaki araştırma çalışmaları 2018’den bu yana sürüyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı müsaadesiyle Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Berlin Teknik Üniversitesi Mimarlık Enstitüsü Tarihi Yapı Araştırmacılığı ve Anıt Müdafaa Ana Bilim Kısmı tarafından yürütülen “TransPergMikro” projesi kapsamında gerçekleştirilen çalışmalarda, tarihe ışık tutan yeni buluntular elde edildi.

Milattan sonra 2. yüzyılda gladyatör ve yabanî hayvan dövüşlerine konut sahipliği yapan, Bergamalı birinci Hıristiyanların idamına sahne olan, deniz savaşlarının canlandırıldığı amfi tiyatrodaki son buluntular, bugünkü locaları hatırlatan isme tahsis edilmiş oturma alanları oldu.

Seçkinlerin isimlerinin kazındığı taştan koltukların, satın alındığı yahut dönemsel kullanım için kiralandığı kestirim ediliyor.

Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Felix Pirson, Roma Devri’nde inşa edilmiş amfi tiyatronun çok büyük bir arenaya sahip olduğunu söyledi.

LATİNCE İSİMLER YUNAN HARFLERİYLE YAZILMIŞ

Bergama’daki amfi tiyatronun rekabet halinde olduğu Efes ve Smyrna kentlerinden bir adım öne geçmek için yapıldığını söyleyen Pirson, şu bilgileri verdi:

“Burada Kolezyum’un bir benzerini yapmak istediler ve buraya halkın her bölümü geldi. Toplum içinde farklılıklar da vardı. Çok güçlü, çok kıymetli ailelerin özel kısımları olurdu. Bu kısımları, koltukları isimleriyle buluyorlardı. Dikkatimizi çeken bir öteki husus da Latince isimlerinin Yunan harfleriyle yazılması oldu. İtalya’dan gelen kimi bireylerin Bergama Amfi Tiyatrosu’nda özel bir yeri olduğunu düşünüyoruz.”

Pirson, arkeolojik hafriyatla ulaşılan oturma bloklarının Bergama Müzesi’nde sergileneceği bilgisini verdi.

Hafriyat çalışmalarında 2021 dönemini sonlandırmaya hazırlandıklarını tabir eden Pirson, buluntuları çıkarıp müzeye teslim ettikten sonra alanı kapatacaklarını belirtti.

Pirson, çalışmaların akabinde amfi tiyatrodaki buluntulara ait yeni bir yayın yapacaklarını, üniversite ve bilim insanlarının yeni bilgilerle çalışmalarını sürdüreceklerini kaydetti.

Berlin Teknik Üniversitesi’nden Arkeolog ve Tarihi Yapı Araştırmacısı İhsan Yeneroğlu ise “cavea” olarak isimlendirdikleri oturma kısımlarında şu ana kadar 5 loca tespit ettiklerini söz etti.

Yamaçlarda yaptıkları sondaj çalışmaları sırasında üstünde yazılar olan oturma bloklarının özel şahıslar için tahsis edildiğini aktaran Yeneroğlu, “Bugün loca dediğimiz alanlar makul müddet için rezerve ediliyor ve isimleri taşın üstüne kazınıyordu” dedi.

EN AZ 25 BİN KİŞİ KAPASİTELİ OLDUĞU VARSAYIM EDİLİYOR

Yeneroğlu, amfi tiyatronun kullanım gayesini ise şöyle özetledi:

“Amfi tiyatro, Roma Devri’nde ortaya çıkmış ve bu alan gladyatör dövüşleri için inşa edilmiş. Ayrıyeten hayvan dövüşlerinin de yapıldığını düşünüyoruz. Kimi hayvanlarla gladyatörlerin de dövüştürüldüğü biliniyor. Birtakım durumlarda hatalılar da hayvanların önüne atılır idam edilirdi. Öte yandan burada ‘naumachia’ ismi verilen deniz savaşlarının canlandırıldığını düşünüyoruz. ‘Cavea’nın tam oluşumunu şimdi net olarak belirleyemesek de en az 25 bin kapasiteli olduğunu söyleyebiliriz, bu sayı 50 bine de çıkabilir.”